در سال‌های اخیر بسیاری از صنایع و ساختمان‌های مدرن به‌دنبال جایگزین چاه ارت برای ارتقای سطح ایمنی تجهیزات برقی و حفاظت از جان و مال افراد بوده‌اند. یکی از گزینه‌های نوین در این حوزه، استفاده از سیستم‌های ارت الکترونیکی است که می‌تواند به‌عنوان جایگزینی پیشرفته و کارآمد برای چاه‌های ارت سنتی عمل کند. این سیستم‌ها با بهره‌گیری از فناوری‌های جدید، علاوه‌بر مدیریت جریان‌های نشتی و نوسانات برق، نقش بسیار مهمی در حفاظت در برابر صاعقه و تخلیه بارهای اضافی ایفا می‌کنند.
نحوه عملکرد ارت الکترونیکی در تخلیه بارهای اضافی
صاعقه یکی از مهم‌ترین خطرات تهدیدکننده زیرساخت‌های برقی و تجهیزات صنعتی است. تخلیه ناگهانی بارهای الکتریکی در اثر صاعقه می‌تواند خسارات سنگینی به تجهیزات حساس وارد کند. سیستم‌های ارت الکترونیکی به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که مسیر مناسبی برای هدایت و تخلیه سریع این بارهای اضافی فراهم کنند.
این سیستم‌ها با استفاده از سنسورها و مدارات پیشرفته، ولتاژهای ناخواسته و اضافه جریان‌ها را شناسایی کرده و با هدایت آن‌ها به زمین، مانع نفوذ این انرژی به تجهیزات اصلی می‌شوند. این فرآیند، علاوه‌بر حفاظت از تجهیزات، ایمنی نیروی انسانی حاضر در محل را نیز تضمین می‌کند.
پیشنهاد مطالعه: چالش‌ها و فرصت‌های طراحی سیستم‌های حفاظتی الکترونیکی با رویکرد سبز
مقایسه ارت الکترونیکی با صاعقه‌گیرهای سنتی
صاعقه‌گیرهای سنتی بیشتر مبتنی بر تجهیزات فلزی و هادی‌های مستقیم هستند که انرژی صاعقه را از طریق میله‌ها یا کابل‌ها به چاه ارت هدایت می‌کنند. این روش‌ها اگرچه کاربردی هستند اما معایبی نیز دارند:
- نیاز به حفاری عمیق و ایجاد چاه ارت استاندارد
- عملکرد ضعیف در خاک‌های نامناسب یا مناطق شهری
- نیاز به نگهداری دوره‌ای پرهزینه
- کارایی محدود در کنترل ولتاژهای برگشتی و جریان‌های نشتی داخلی
در مقابل، ارت الکترونیکی با بهره‌گیری از تجهیزات الکترونیکی، امکان پایش لحظه‌ای و کنترل دقیق تخلیه بارها را فراهم می‌کند. این سیستم‌ها برخلاف صاعقه‌گیرهای سنتی، به ساختار زمین وابسته نیستند و در نتیجه در مناطق شهری یا مکان‌هایی که حفاری ممکن نیست، انتخابی ایده‌آل محسوب می‌شوند.
بهترین روش‌های ترکیبی حفاظتی
هیچ سیستمی به‌تنهایی نمی‌تواند حفاظت صد درصدی در برابر صاعقه را تضمین کند؛ به همین دلیل ترکیب روش‌های حفاظتی مختلف، راهکار مطمئن‌تری است. ترکیب ارت الکترونیکی با صاعقه‌گیرهای سنتی و تجهیزات حفاظتی مکمل مانند:
- نصب میله‌های گیرنده صاعقه در بام ساختمان‌ها
- استفاده از هادی‌های مناسب برای هدایت انرژی به ارت الکترونیکی
- نصب محافظ‌های ولتاژ (SPD) در تابلوهای برق
- اجرای دوره‌ای تست‌های عملکردی سیستم حفاظتی
این رویکرد ترکیبی، ریسک آسیب‌های ناشی از صاعقه را به حداقل می‌رساند و ایمنی شبکه برق‌رسانی را در هر شرایطی حفظ می‌کند.
پیشنهاد مطالعه: چگونه سیستم‌های حفاظتی پیشرفته مصرف انرژی را بهینه می‌کنند؟
نتیجه‌گیری
امروزه ارت الکترونیکی به‌عنوان یک فناوری پیشرفته و قابل‌اطمینان، جایگاه ویژه‌ای در صنعت حفاظت الکتریکی پیدا کرده است. این سیستم‌ها با جایگزینی چاه ارت سنتی، حفاظت مؤثر در برابر صاعقه و تخلیه بارهای اضافی را فراهم می‌کنند و در کنار دیگر تجهیزات حفاظتی، شبکه‌ای امن و پایدار را برای صنایع و ساختمان‌های حساس ایجاد می‌نمایند.
سانا صنعت کنزا با طراحی و تولید سیستم‌های نوین ارت الکترونیکی، گامی بزرگ در ارتقای ایمنی و بهره‌وری صنایع کشور برداشته است.
نقش ارت الکترونیکی در حفاظت در برابر صاعقه