یکی از سوالات رایج در زمینه سیستم‌های برق و ایمنی این است که " سیم ارت را به کجا وصل کنیم؟" این سوال به ظاهر ساده، در واقع یکی از مهم‌ترین مسائل در طراحی و اجرای سیستم‌های برق رسانی و ایمنی است. سیستم ارتینگ یا اتصال به زمین، به عنوان یکی از اجزای اساسی در تأسیساتی که در آن‌ها جریان‌های الکتریکی عبور می‌کند، به منظور کاهش خطرات ناشی از نشت جریان و حفاظت از تجهیزات و انسان‌ها در برابر برق‌گرفتگی استفاده می‌شود. به عبارت دیگر، ارتینگ به عنوان یک سیستم حفاظتی عمل می‌کند که نه تنها از آسیب به تجهیزات الکتریکی جلوگیری می‌کند بلکه ایمنی افراد را در برابر شوک‌های الکتریکی تأمین می‌نماید. در این مقاله، به بررسی کاربردهای ارتینگ در صنایع مختلف پرداخته و نحوه عملکرد و اهمیت آن در این حوزه‌ها را بررسی خواهیم کرد.
ارتینگ در صنعت ساختمان:
یکی از اولین و مهم‌ترین کاربردهای ارتینگ در صنعت ساختمان است. در هر ساختمان و به‌ویژه ساختمان‌های تجاری و اداری، استفاده از سیستم ارتینگ برای جلوگیری از برق‌گرفتگی و محافظت از تجهیزات الکتریکی ضروری است. این سیستم از طریق اتصال تجهیزات الکتریکی به زمین، جریان‌های اضافی و خطرناک را به زمین منتقل می‌کند و بدین ترتیب ایمنی ساختمان و ساکنین آن را تضمین می‌نماید.
استانداردهای ارتینگ در ساختمان‌ها: در طراحی سیستم‌های ارتینگ ساختمان‌ها، باید به استانداردهایی مانند استاندارد IEC 60364-5-54 و استانداردهای ملی ایران توجه ویژه‌ای شود. این استانداردها روش‌های صحیح نصب سیم‌های ارت، انتخاب مواد مناسب و فاصله‌های مجاز برای نصب سیستم ارتینگ را مشخص می‌کنند.
ارتینگ در تجهیزات الکتریکی: در ساختمان‌های مسکونی و تجاری، برای پیشگیری از آسیب به لوازم برقی و الکتریکی، سیستم ارتینگ نصب می‌شود. این سیستم‌ها به‌ویژه در مناطقی که دارای رعد و برق فراوان هستند، از اهمیت بیشتری برخوردارند.
پیشنهاد مطالعه: اصول طراحی سیستم‌های ارتینگ در ساختمان‌ها
ارتینگ در صنعت مخابرات:
در صنعت مخابرات، استفاده از سیستم ارتینگ برای حفاظت از تجهیزات حساس مانند دکل‌های مخابراتی، ترمینال‌ها، کابل‌ها و سیستم‌های ماهواره‌ای بسیار حیاتی است. سیستم ارتینگ در این صنعت، نقش ویژه‌ای در جلوگیری از صدمات ناشی از رعد و برق و نوسانات برق دارد.
پیشگیری از آسیب‌های ناشی از رعد و برق: دکل‌های مخابراتی به‌طور خاص در برابر رعد و برق آسیب‌پذیر هستند. اتصال مناسب به زمین باعث می‌شود که انرژی ناشی از رعد و برق به راحتی به زمین منتقل شود و از آسیب به تجهیزات مخابراتی جلوگیری کند.
حفاظت از سیگنال‌ها و کیفیت ارتباطات: سیستم‌های ارتینگ صحیح موجب کاهش اختلالات الکتریکی می‌شوند و کیفیت سیگنال‌های مخابراتی را در خطوط ارتباطی تضمین می‌کنند.
ارتینگ در صنعت نفت و گاز:
در صنایع نفت و گاز که با محیط‌های بسیار خطرناک و آتش‌زا سروکار دارند، حفاظت از تجهیزات الکتریکی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. نشت جریان الکتریکی می‌تواند باعث جرقه و انفجار شود که در این صنعت خطرات زیادی ایجاد خواهد کرد. به همین دلیل سیستم ارتینگ در این صنایع به‌طور گسترده‌ای استفاده می‌شود.
پیشگیری از انفجارها: سیستم ارتینگ به‌طور ویژه در تأسیسات نفتی و گازی برای جلوگیری از خطرات انفجار ناشی از جریان‌های الکتریکی به کار می‌رود. این سیستم‌ها معمولاً شامل اتصال به زمین در تجهیزات الکتریکی و مخازن است.
استانداردهای ایمنی: رعایت استانداردهای خاص مانند استانداردهای NFPA 70 و IEC 61892 برای طراحی و نصب سیستم ارتینگ در صنایع نفت و گاز ضروری است.
ارتینگ در صنایع خودروسازی:
در صنعت خودروسازی، به‌ویژه در خودروهای الکتریکی و هیبریدی که از باتری‌ها و سیستم‌های الکتریکی پیچیده استفاده می‌شود، ارتینگ نقش حیاتی دارد. این سیستم‌ها به‌منظور حفاظت از تجهیزات الکتریکی خودرو در برابر نوسانات و جلوگیری از برق‌گرفتگی و آسیب به راننده و سرنشینان به کار می‌روند.
حفاظت از اجزای الکتریکی خودرو: سیستم‌های ارتینگ در خودروها از قطعات الکتریکی خودرو مانند سیستم‌های شارژ، باتری‌ها و مدارهای حساس در برابر آسیب‌های الکتریکی محافظت می‌کنند.
تست تجهیزات در صنعت خودروسازی: در مراکز تولید و تست خودرو، ارتینگ به‌عنوان یک روش پیشگیرانه برای کاهش خطرات برق‌گرفتگی و ایجاد شرایط امن برای تست تجهیزات به کار می‌رود.
ارتینگ در صنایع نظامی و دفاعی:
در صنایع نظامی و دفاعی، سیستم‌های ارتینگ برای حفاظت از تجهیزات حساس و جلوگیری از آسیب‌های الکتریکی در برابر حملات احتمالی و شرایط محیطی شدید استفاده می‌شود. این سیستم‌ها به‌ویژه در تأسیسات راداری، سلاح‌های پیشرفته، و سیستم‌های ارتباطی حیاتی کاربرد دارند.
حفاظت از تجهیزات حساس: ارتینگ در تأسیسات نظامی کمک می‌کند تا تجهیزات الکترونیکی حساس در برابر نوسانات و شوک‌های الکتریکی محافظت شوند.
امنیت در تأسیسات نظامی: ارتینگ همچنین به ایمنی پرسنل در محیط‌های کاری و تأسیسات نظامی کمک می‌کند، جایی که خطرات ناشی از جریان‌های الکتریکی بسیار زیاد است.
پیشنهاد مطالعه: اهمیت و ضرورت ارتینگ در ساختمان‌های مسکونی و اداری
ارتینگ در صنایع دارویی و پزشکی:
در صنایع دارویی و پزشکی که با دستگاه‌ها و تجهیزات الکتریکی حساس در ارتباط هستند، سیستم ارتینگ برای جلوگیری از آسیب به بیماران و پرسنل و همچنین حفاظت از دستگاه‌های پزشکی از نوسانات جریان برق ضروری است.
پیشگیری از آسیب به تجهیزات پزشکی: در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی، سیستم ارتینگ به حفاظت از دستگاه‌هایی مانند مانیتورهای بیمار، دستگاه‌های ECG و تجهیزات جراحی کمک می‌کند.
حفاظت از بیماران: در محیط‌های پزشکی که اغلب دارای تجهیزات الکتریکی پیچیده هستند، اتصال به زمین از ایجاد خطرات برق‌گرفتگی برای بیماران و پرسنل پزشکی جلوگیری می‌کند.
نتیجه‌گیری
سیستم ارتینگ به‌عنوان یکی از ارکان حیاتی در تأمین ایمنی و کارایی تجهیزات در صنایع مختلف شناخته می‌شود. از صنعت ساختمان گرفته تا صنایع حساس مانند نفت و گاز، خودروسازی، مخابرات، دفاعی و پزشکی، استفاده از سیستم‌های ارتینگ به حفاظت از افراد و تجهیزات در برابر خطرات ناشی از جریان‌های الکتریکی کمک می‌کند. اجرای صحیح سیستم‌های ارتینگ نه تنها امنیت و ایمنی را تضمین می‌کند بلکه باعث بهبود عملکرد و افزایش طول عمر تجهیزات نیز می‌شود. بنابراین، توجه به طراحی دقیق و استانداردهای ارتینگ در هر صنعت، امری ضروری و غیرقابل‌اغماض است.
نقش ارت الکترونیکی در حفاظت در برابر صاعقه